Κως: Ιστορία στο πέρασμα των αιώνων

Στην περιοχή της πόλης της Κω έχουμε την πρώτη εγκατάσταση κατοίκων γύρω στα 2300-2000 περίπου π.Χ. Kατά τη μέση εποχή του Χαλκού (2000-1600 περίπου π.Χ.), ο οικισμός αυτός επεκτείνεται και εμφανίζονται τα πρώτα μινωϊκά στοιχεία στον πολιτισμό του, για να παρουσιάσει αξιόλογη ανάπτυξη τα επόμενα εκατό χρόνια. Οι νεότερες ανασκαφές αποκάλυψαν σημαντικά μινωϊκά ευρήματα στην περιοχή Σεράγια, όπου τοποθετείται ο οικισμός. Κατά τους δύο αιώνες που ακολούθησαν μετά το 1450 π.Χ., ο οικισμός αποκτά μυκηναϊκό χαρακτήρα και επεκτάθηκε σε όλο το λόφο των Σεραγιών. Το νεκροταφείο του βρέθηκε ΝΔ της πόλης, στις θέσεις Ελαιώνα και Λαγκάδα, όπου ερευνήθηκαν 84 τάφοι. Αγγεία εξαιρετικής τέχνης από αυτό το νεκροταφείο βρίσκονται στο Μουσείο της Κω, ενώ πολύ ενδιαφέρουσα είναι και η σειρά των αγγείων από την περιοχή Σεράγια. Μυκηναϊκά όπλα και αγγεία βρέθηκαν και στην περιοχή του Ασκληπιείου.

Από όλους τους μυθικούς ήρωες αυτός που συνέδεσε το όνομά του περισσότερο με την Κω, ήταν ο Ηρακλής. Κατά την επιστροφή στην πατρίδα του από την Κολχίδα αντιμετώπισε σφοδρή τρικυμία και βρέθηκε με ελάχιστους συντρόφους του ναυαγός στην Κω. Προχωρώντας προς το εσωτερικό του νησιού, συνάντησαν το βοσκό Ανταγόρα με το κοπάδι του. Ο Ηρακλής ζήτησε να αγοράσει ένα κριάρι και ο Ανταγόρας του είπε ότι θα του το δώσει, αν τον νικήσει. Ο Ηρακλής πάλεψε με τον Ανταγόρα. Σιγά - σιγά στη μάχη μπήκαν οι σύντροφοι του Ηρακλή με το μέρος του και οι κάτοικοι της Κω με τον Ανταγόρα. Ο Ηρακλής, κουρασμένος από το ταξίδι δεν άντεξε και αφού άφησε τη μάχη κατέφυγε στο Πυλί. Εκεί λοιπόν έπεισε τους κατοίκους να κηρύξουν τον πόλεμο στο βασιλιά Ευρύπυλο. Στη μάχη που ακολούθησε ο Ηρακλής σκότωσε τον Ευρύπυλο και παντρεύτηκε την κόρη του Χαλκιόπη. Έτσι άρχισε να βασιλεύει η γενιά των Ηρακλειδών στην Κω. Ο μύθος πιθανότατα συμβολίζει τον αγώνα Δωριέων - ντόπιων για τον έλεγχο του νησιού.

Η Ελληνιστική εποχή ήταν η λαμπρότερη περίοδος στην αρχαία ιστορία της και χαρακτηρίστηκε από θαυμαστή οικονομική, πνευματική ακμή και άριστη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών.

H φήμη του Ασκληπιείου και των γιατρών της ξεπέρασε τα σύνορα του νησιού και έγινε πανελλήνια. Η οχύρωση της πόλης , η αγορά της, μια από τις μεγαλύτερες του αρχαίου κόσμου, θέατρα, γυμνάσια και άλλοι ναοί ζωντανεύουν έναν ολόκληρο κόσμο που έζησε στη θέση της σημερινής πόλης της Κω ενώ γλυπτά, επιγραφές και ψηφίσματα συνηγορούν για τη «δόξα» αυτή.

Οι σχέσεις της Κω με τους Ρωμαίους άρχισαν από το 200 π.Χ. πριν ακόμα γίνει ρωμαϊκή επαρχία. Η Κως έχει φιλικές σχέσεις με τη Ρώμη κατά αυτό το διάστημα και έτσι παραμένει ελεύθερο και ανεξάρτητο κράτος. Η Κως χάνει την πολιτική της ελευθερία στα χρόνια του Καίσαρα, ο οποίος καταλαμβάνει την Κω το 48 π.Χ. Τότε γίνεται πολιτεία φόρου υποτελής στους Ρωμαίους που ζητούν φόρο 100 ταλάντων τον οποίο οι Κώοι αδυνατούν να συγκεντρώσουν. Έτσι ζητούν και παίρνουν ένα θησαυρό τέχνης, την "Αναδυομένη Αφροδίτη" του διάσημου ζωγράφου Απελλή.
Η Κως και σε αυτή την περίοδο συνεχίζει να αναπτύσσεται οικονομικά και ευημερεί.
Συνεχίζεται η ανοικοδόμηση σημαντικών μνημείων, όπως το Νυμφαίο, οι Θέρμες, το Ρωμαϊκό Ωδείο και η Κάζα Ρομάνα.

Το 1314 μ.Χ. το νησί καταλαμβάνουν οι Ιωαννίτες Ιππότες. Η πρώτη περίοδος της κυριαρχίας τους χαρακτηρίζεται από προσπάθειες για διοικητική και στρατιωτική οργάνωση του Τάγματος, προσέγγιση των κατοίκων και καθορισμό των σχέσεων μαζί τους. Κατασκευάζονται και ενισχύονται οχυρωματικά έργα όπως το κάστρο της Νερατζιάς και της Αντιμάχειας. Από τον 14ο αιώνα και μετά ο ρόλος των ιπποτών είναι αμυντικός κατά των Τούρκων.
Παρά τη επιτυχημένη άμυνα στην μεγάλη επίθεση των Τούρκων το 1457 χάρη στα κάστρα του Παλαιού Πυλίου, της Κεφάλου και κυρίως της Αντιμάχειας, οι Τούρκοι καταλαμβάνουν τελικά την Κω το 1523.

Αν και η Ελλάδα μπήκε στον 2ο παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων, η Κως και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα ήταν ακόμα υπό φασιστική κατοχή. Παρόλα αυτά, ο Σύγχρονος Ελληνικός Ιερός Λόχος πολέμησε στο πλευρό των συμμάχων στη μέση ανατολή με πολλούς εθελοντές από τα νησιά και την Κω. Μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας η Γερμανία εισέβαλε στην Κω για να αποτρέψει την κατάληψη της από τους Άγγλους. Τον Οκτώβριο του 1943 οι Γερμανοί εισέβαλαν στην Κω από γη και αέρα και κατάφεραν να την καταλάβουν παρά την γενναία αντίσταση ντόπιων, Ιταλών και Άγγλων στρατιωτών. Με την επικράτηση των Ναζί στην Κω ξεκινάει μια περίοδος τρομοκρατίας και βαρβαρότητας.

Τελικά, μετά την ήττα της Γερμανίας και μια σύντομη Αγγλική κατοχή, έρχεται η στιγμή που όλοι περίμεναν. Στις 7 Μαρτίου του 1947 η Κως και η Δωδεκάνησος ενσωματώνονται στη μητέρα Ελλάδα!