Ο όρκος του Ιπποκράτη

ΚΑΤΕΒΕΙΤΕ
"Ωφελέειν ἢ μὴ βλάπτειν"

Οι επιστημονικές απόψεις του Ιπποκράτη, καθώς και οι αρχές του πάνω σε θέματα ιατρικής δεοντολογίας και ηθικής, έχουν συγκεντρώσει οι μελετητές σε μια συλλογή εβδομήντα περίπου έργων, γνωστή ως "Ιπποκρατική Συλλογή".

Το πιο γνωστό και πολυσυζητημένο έργο της Ιπποκρατικής Συλλογής είναι ο Ιπποκρατικός Όρκος Πολλοί σπουδαίοι μελετητές θεωρούν το σύντομο αυτό κείμενο ως έναν ολοκληρωμένο κώδικα ιατρικής δεοντολογίας Τον αποκαλούν «ορόσημο στην ιατρική δεοντολογία», «έργο τέχνης», «αριστούργημα», «διαμάντι», κ.ο.κ. Για πολλούς αιώνες, ο Ιπποκρατικός Όρκος υπήρξε ο κύριος κώδικας ιατρικής δεοντολογίας, και ιατροί από όλο τον κόσμο τον έχουν απαγγείλει κατα την αποφοίτησή τους από τις ιατρικές σχολές

Οι ηθικές αρχές που περιέχει δεν έχασαν ποτέ την αξία τους:

  • Θα θεωρώ τον διδάσκαλό μου σαν πατέρα μου.

  • Θα χρησιμοποιώ τη θεραπευτική αγωγή για την ωφέλεια των ασθενών.

  • Θα διατηρήσω αγνό και καθαρό τον βίο μου και την τέχνη μου.

  • Θα απέχω από κάθε εκμετάλλευση των σωμάτων των ασθενών.

  • Θα σέβομαι τα μυστικά των ασθενών και των οικογενειών τους.

Ο όρκος του Ιπποκράτη
Άγαλμα του Ιπποκράτη, Αρχαιολογικό μουσείο Κω

Όρκος του Ιπποκράτη

1. Ὄμνυμι Ἀπόλλωνα ἰητρὸν, καὶ Ἀσκληπιὸν, καὶ Ὑγείαν, καὶ Πανάκειαν, καὶ θεοὺς πάντας τε καὶ πάσας, ἵστορας ποιεύμενος, ἐπιτελέα ποιήσειν κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν ὅρκον τόνδε καὶ ξυγγραφὴν τήνδε.

2. Ἡγήσασθαι μὲν τὸν διδάξαντά με τὴν τέχνην ταύτην ἴσα γενέτῃσιν ἐμοῖσι, καὶ βίου κοινώσασθαι, καὶ χρεῶν χρηίζοντι μετάδοσιν ποιήσασθαι, καὶ γένος τὸ ἐξ ωὐτέου ἀδελφοῖς ἴσον ἐπικρινέειν ἄῤῥεσι, καὶ διδάξειν τὴν τέχνην ταύτην, ἢν χρηίζωσι μανθάνειν, ἄνευ μισθοῦ καὶ ξυγγραφῆς, παραγγελίης τε καὶ ἀκροήσιος καὶ τῆς λοιπῆς ἁπάσης μαθήσιος μετάδοσιν ποιήσασθαι υἱοῖσί τε ἐμοῖσι, καὶ τοῖσι τοῦ ἐμὲ διδάξαντος, καὶ μαθηταῖσι συγγεγραμμένοισί τε καὶ ὡρκισμένοις νόμῳ ἰητρικῷ, ἄλλῳ δὲ οὐδενί.

3. Διαιτήμασί τε χρήσομαι ἐπ' ὠφελείῃ καμνόντων κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν, ἐπὶ δηλήσει δὲ καὶ ἀδικίῃ εἴρξειν.

4. Οὐ δώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι ξυμβουλίην τοιήνδε. Ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω.

5. Ἁγνῶς δὲ καὶ ὁσίως διατηρήσω βίον τὸν ἐμὸν καὶ τέχνην τὴν ἐμήν.

6. Οὐ τεμέω δὲ οὐδὲ μὴν λιθιῶντας, ἐκχωρήσω δὲ ἐργάτῃσιν ἀνδράσι πρήξιος τῆσδε.

7. Ἐς οἰκίας δὲ ὁκόσας ἂν ἐσίω, ἐσελεύσομαι ἐπ' ὠφελείῃ καμνόντων, ἐκτὸς ἐὼν πάσης ἀδικίης ἑκουσίης καὶ φθορίης, τῆς τε ἄλλης καὶ ἀφροδισίων ἔργων ἐπί τε γυναικείων σωμάτων καὶ ἀνδρῴων, ἐλευθέρων τε καὶ δούλων.

8. Ἃ δ' ἂν ἐν θεραπείῃ ἢ ἴδω, ἢ ἀκούσω, ἢ καὶ ἄνευ θεραπηίης κατὰ βίον ἀνθρώπων, ἃ μὴ χρή ποτε ἐκλαλέεσθαι ἔξω, σιγήσομαι, ἄῤῥητα ἡγεύμενος εἶναι τὰ τοιαῦτα.

9. Ὅρκον μὲν οὖν μοι τόνδε ἐπιτελέα ποιέοντι, καὶ μὴ ξυγχέοντι, εἴη ἐπαύρασθαι καὶ βίου καὶ τέχνης δοξαζομένῳ παρὰ πᾶσιν ἀνθρώποις ἐς τὸν αἰεὶ χρόνον. παραβαίνοντι δὲ καὶ ἐπιορκοῦντι, τἀναντία τουτέων.

Ο όρκος σήμερα

Σήμερα, ο Όρκος του Ιπποκράτη θεωρείται ένα από τα παλαιότερα δεσμευτικά έγγραφα στην ιστορία. Εξακολουθεί να θεωρείται ιερός μεταξύ των ιατρών και δίνεται από τους περισσότερους φοιτητές ιατρικής, από όλο τον κόσμο, κατά τη διάρκεια των τελετών αποφοίτησής τους. Ο όρκος απαγγέλλεται προκειμένου να τιμηθεί ο πατέρας της Ιατρικής. Και εκτιμάται στις πραγματικές ιστορικές του διαστάσεις. Δεν αλλοιώνεται, όπως δεν αλλοιώνεται ένα σπάνιο έργο τέχνης.

Βέβαια, η σχέση μεταξύ των ιατρών, των ασθενών τους και της κοινωνίας στο σύνολό της έχει υποστεί στις μέρες μας σημαντικές αλλαγές. Ως εκ τούτου, ο όρκος δεν πρέπει να λαμβάνεται ως έχει, αλλά ως μια γενική κατευθυντήρια γραμμή των ηθικών αρχών που πρέπει να εφαρμόζονται στην άσκηση της ιατρικής. Υπάρχουν διάφορες εκσυγχρονισμένες εκδόσεις, με μία από τις σημαντικότερες αναθεωρήσεις να είναι αυτή που συντάχθηκε το 1948 από την Παγκόσμια Ιατρική Ένωση (ΠΙΕ) και ονομάζεται Διακήρυξη της Γενεύης. Αργότερα, ο όρκος επαναδιατυπώθηκε το 1964 από τον Louis Lasagna, Ακαδημαϊκό Κοσμήτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Tufts. Αυτή η έκδοση έγινε ευρέως αποδεκτή και χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα από πολλές ιατρικές σχολές των ΗΠΑ.

Η σημασία του όρκου είναι τέτοια που όχι μόνο επέζησε για πάνω από 25 αιώνες, αλλά συζητείται και μια προσαρμογή του όρκου, που ονομάζεται Όρκος του Ιπποκράτη για τους επιστήμονες. Στην ευχαριστήρια ομιλία του για το Νόμπελ Ειρήνης το 1995, ο Sir Joseph Rotblat πρότεινε ότι ένας όρκος θα βοηθούσε τους νέους επιστήμονες να συνειδητοποιήσουν την κοινωνική και ηθική τους ευθύνη.

Η αναπαράσταση του όρκου του Ιπποκράτη πραγματοποιείται μπροστά στα ερείπια του βωμού του Ασκληπιού. Η τελετουργική πομπή, με αργό βήμα από τους αυλητές, προχωρεί προς τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα για να εξαφανιστεί αργότερα στο ιερό άλσος.

Footnotes / Source

Πήγες: "Ο Ιπποκράτης και ο όρκος" Α. Χατζηνικολάου, "Ιπποκράτης ο Κώος και Ιπποκρατικός όρκος" Μ. Κιαπόκας

Κως η επίσημη ιστοσελίδα